💾 System plików w Windows 12 – nowa generacja NTFS i ReFS

Wraz z premierą Windows 12, Microsoft wprowadza nową erę w zarządzaniu danymi. Oprócz klasycznego systemu NTFS, który od dekad stanowi podstawę Windows, pojawia się jego następca – ReFS (Resilient File System). W Windows 12 oba systemy współistnieją, ale pełnią różne role: NTFS wciąż jest podstawowym systemem plików systemowych, natomiast ReFS staje się technologią nowej generacji, stworzoną z myślą o niezawodności, integralności i bezpieczeństwie danych.

W tym artykule wyjaśniamy, jak działa nowa architektura plików w Windows 12, czym różnią się NTFS i ReFS, i dlaczego Microsoft stawia właśnie na ten kierunek.

⚙️ NTFS – sprawdzony fundament systemu Windows

NTFS (New Technology File System) to system plików wprowadzony po raz pierwszy w Windows NT w 1993 roku.
W Windows 12 został gruntownie usprawniony – zachowuje pełną kompatybilność, ale oferuje większe bezpieczeństwo, lepszą wydajność i natywną integrację z szyfrowaniem opartym o TPM i Pluton.

🔹 Najważniejsze cechy NTFS w Windows 12:

• Wsparcie dla dużych woluminów i plików (do 8 PB).
• Szyfrowanie EFS (Encrypting File System) z integracją z modułem Pluton.
• Zaawansowane uprawnienia ACL i DACL dla bezpieczeństwa systemowego.
• Kompresja i deduplikacja danych w tle.
• Transakcyjność (TxF) – mechanizm zapobiegający uszkodzeniu danych w razie przerwania operacji.
• Obsługa BitLockera i Windows Defender Controlled Folder Access.

💡 W Windows 12 NTFS wykorzystuje też optymalizacje w oparciu o DirectStorage i Edge Computing, co skraca czas dostępu do danych na dyskach SSD NVMe.

🧠 ReFS – odporność i wydajność przyszłości

ReFS (Resilient File System) to nowszy system plików Microsoftu, opracowany z myślą o dużych, krytycznych środowiskach danych, takich jak serwery, centra danych i komputery klasy „Workstation”.

W Windows 12 ReFS wchodzi do głównego nurtu – obsługiwany jest natywnie także w edycjach Pro i Enterprise, a jego wsparcie rozszerzono o obsługę systemowych woluminów danych.

🧩 Jak działa ReFS – odporność na błędy i automatyczna naprawa

ReFS wykorzystuje strukturę metadanych typu B+ Tree, a jego priorytetem jest integralność danych i odporność na awarie sprzętu.

🔐 Kluczowe mechanizmy:

1. Integrity Streams – każda operacja zapisu jest weryfikowana sumą kontrolną; uszkodzone dane są automatycznie naprawiane.
2. Copy-on-Write (CoW) – zamiast nadpisywać dane, system zapisuje nową wersję w innym miejscu, co eliminuje ryzyko utraty danych.
3. Self-Healing – ReFS automatycznie wykrywa i naprawia błędy, współpracując z Storage Spaces.
4. Tiered Storage – inteligentne zarządzanie poziomami pamięci: szybkie SSD + pojemne HDD.
5. Mirror-Accelerated Parity – przyspieszone odbudowywanie danych po awarii.

Dzięki temu ReFS praktycznie eliminuje błędy typu “bit rot” (degradację danych w czasie).

⚡ Porównanie: NTFS vs ReFS

➡️ W praktyce: NTFS pozostaje systemem dla partycji systemowych (np. dysku C:), natomiast ReFS jest zalecany dla danych, maszyn wirtualnych i kopii zapasowych.

🧮 Nowości ReFS w Windows 12

Microsoft dodał do ReFS szereg nowych funkcji dostępnych wyłącznie w Windows 12 i Windows Server 2025:

🔹 1. Dynamic Data Striping

Dane są rozdzielane między dyskami SSD i HDD w czasie rzeczywistym, w zależności od częstości dostępu.

🔹 2. Snapshot API

Umożliwia natychmiastowe tworzenie punktów przywracania systemu plików – nawet podczas pracy maszyn wirtualnych.

🔹 3. Integracja z Hyper-V

Maszyny wirtualne uruchamiane na woluminach ReFS 3.13 wczytują się nawet 2x szybciej niż na NTFS, dzięki natywnej deduplikacji bloków.

🔹 4. Współpraca z Pluton i BitLocker

Pluton przechowuje klucze integralności ReFS w sprzęcie, co uniemożliwia manipulację danymi na poziomie firmware’u.

🧰 Jak utworzyć wolumin ReFS w Windows 12

1. Otwórz Zarządzanie dyskami (diskmgmt.msc).
2. Kliknij prawym przyciskiem nowy dysk → Nowy wolumin prosty.
3. Wybierz system plików ReFS z listy.
4. Zdefiniuj etykietę i rozmiar.
5. Zatwierdź – system automatycznie sformatuje wolumin.

💡 Alternatywnie, można użyć PowerShell:

Format-Volume -DriveLetter D -FileSystem ReFS -NewFileSystemLabel "Dane"

🔍 ReFS a backup i kopie zapasowe

ReFS doskonale współpracuje z mechanizmem Volume Shadow Copy oraz narzędziami:

• Windows Backup,
• Veeam,
• Acronis,
• Azure Backup.

Dzięki wbudowanym funkcjom snapshotów, kopie zapasowe można wykonywać bez przerywania pracy aplikacji i maszyn wirtualnych.

🧠 Kiedy używać ReFS, a kiedy NTFS?

🔗 Powiązane artykuły na Netbe.pl

• 💾 Szyfrowanie plików i folderów w Windows 12 – co się zmieniło względem BitLocker
• ⚙️ Jak zabezpieczyć system Windows 12 przed exploitami typu zero-day
• 🧱 Nowe centrum zabezpieczeń w Windows 12 – analiza funkcji i ustawień
• 🧠 Windows 12 i przetwarzanie na krawędzi – jak Edge Computing zmienia sposób działania systemu

🏁 Podsumowanie

System NTFS pozostaje solidnym fundamentem Windows, ale przyszłość należy do ReFS – odpornego, inteligentnego i samonaprawiającego się systemu plików, idealnego dla nowoczesnych komputerów, serwerów i środowisk wirtualnych.

Windows 12 łączy oba światy: stabilność NTFS i nowoczesność ReFS, oferując użytkownikom bezpieczeństwo, wydajność i elastyczność na niespotykanym dotąd poziomie.

Polecane wpisy

Robocopy.exe – Zaawansowany przewodnik użytkownika

🛠️ Robocopy.exe – Zaawansowany przewodnik użytkownika 1. Co to jest Robocopy? Robocopy, czyli Robust File Copy, to narzędzie wiersza poleceń Czytaj dalej

Problemy z aktualizacjami programów w Windows 12: Jak je rozwiązać?

Problemy z aktualizacjami programów w Windows 12: Jak je rozwiązać? Windows 12, najnowsza wersja systemu operacyjnego Microsoft, przynosi szereg usprawnień Czytaj dalej