🔒 Szyfrowanie plików i folderów w Windows 12 – co się zmieniło względem BitLocker

💡 Wprowadzenie

Windows 12 wprowadza szereg zmian w zakresie ochrony danych i szyfrowania plików, które mają zwiększyć bezpieczeństwo użytkowników indywidualnych i firmowych.
Choć BitLocker pozostaje kluczowym narzędziem szyfrowania całych dysków, nowa wersja systemu rozszerza jego możliwości i wprowadza ulepszony system szyfrowania plików i folderów, bardziej zintegrowany z funkcjami sztucznej inteligencji i zabezpieczeń sprzętowych.

⚙️ BitLocker w Windows 12 – co pozostało bez zmian

BitLocker nadal stanowi podstawową technologię szyfrowania całych woluminów, zapewniając:

• pełne szyfrowanie dysków systemowych i zewnętrznych (np. USB),
• wykorzystanie modułu TPM 2.0 (Trusted Platform Module) do przechowywania kluczy,
• integrację z Windows Hello, PIN-em, lub kluczem USB,
• funkcję odzyskiwania danych przy pomocy klucza odzyskiwania (recovery key), który można zapisać w chmurze Microsoft.

W Windows 12 BitLocker działa szybciej dzięki ulepszonemu silnikowi szyfrowania AES-XTS 256-bit, a także obsłudze akceleracji sprzętowej szyfrowania na procesorach z funkcją NPU (Neural Processing Unit).

🔐 Nowy system szyfrowania plików i folderów

Windows 12 rozszerza klasyczne EFS (Encrypting File System) o kilka nowych funkcji:

✅ 1. Inteligentne szyfrowanie kontekstowe

System automatycznie rozpoznaje typ pliku i jego lokalizację.
Jeśli plik zostanie zapisany w folderze zawierającym dane wrażliwe (np. dokumenty finansowe), Windows 12 automatycznie proponuje jego zaszyfrowanie.
Funkcja ta współpracuje z modułem Copilot Security, analizując metadane plików w trybie lokalnym, bez wysyłania danych do chmury.

✅ 2. Nowe algorytmy szyfrowania

Oprócz klasycznego AES, Microsoft wprowadził wsparcie dla ChaCha20-Poly1305 – szybszego algorytmu, który sprawdza się szczególnie na urządzeniach mobilnych i laptopach bez sprzętowej akceleracji AES.

✅ 3. Lepsza integracja z Windows Hello

Szyfrowanie plików jest teraz powiązane z tożsamością użytkownika.
Dostęp do zaszyfrowanych danych wymaga uwierzytelnienia biometrycznego lub PIN-u, a w środowiskach domenowych – poświadczeń Azure AD / Microsoft Entra.

✅ 4. Zabezpieczenia przed ransomware

Windows 12 automatycznie blokuje próby modyfikacji lub odszyfrowania plików przez nieznane procesy.
Funkcja Controlled Folder Access 2.0 współpracuje z Security Copilot, który analizuje aktywność systemu w czasie rzeczywistym i reaguje na nietypowe próby dostępu do szyfrowanych danych.

🧩 Porównanie: BitLocker vs nowe szyfrowanie plików

🔎 Zarządzanie szyfrowaniem w Windows 12

🧰 Dla użytkownika domowego

• Nowe menu w Ustawienia → Prywatność i zabezpieczenia → Szyfrowanie danych.
• Możliwość przeglądania listy zaszyfrowanych folderów i zarządzania kluczami.
• Integracja z OneDrive – kopie zapasowe kluczy szyfrowania.

🧰 Dla administratora IT

• Rozbudowane polityki w Group Policy i Intune, pozwalające wymuszać szyfrowanie określonych typów plików lub lokalizacji.
• Monitorowanie statusu szyfrowania przez Microsoft Defender for Endpoint.
• Możliwość audytu i odzyskiwania kluczy z poziomu Microsoft Entra ID.

Zobacz też: Zabezpieczanie kopii zapasowych przed ransomware – dobre praktyki

⚠️ Potencjalne problemy i ograniczenia

• Niektóre starsze aplikacje mogą nieprawidłowo obsługiwać nowe algorytmy (np. ChaCha20).
• W środowiskach bez TPM lub z wyłączonym VBS (Virtualization-Based Security) funkcje mogą działać z ograniczeniami.
• Nie zaleca się stosowania szyfrowania EFS i BitLocker równocześnie na tym samym woluminie – może to powodować konflikty uprawnień.
• Przy reinstalacji systemu należy zachować kopię kluczy szyfrowania, inaczej dostęp do danych zostanie utracony.

🔧 Jak włączyć nowe szyfrowanie plików

1. Kliknij prawym przyciskiem myszy na folder → Właściwości → Zaawansowane.
2. Zaznacz opcję Szyfruj zawartość, aby zabezpieczyć dane.
3. W Windows 12 pojawi się okno konfiguracji metody szyfrowania (AES / ChaCha20).
4. System automatycznie zapisze klucz w Windows Hello lub w chmurze (dla kont Microsoft).

📁 Aby sprawdzić status:

cipher /status

lub

manage-bde -status

🧠 Podsumowanie

Windows 12 wyraźnie rozwija funkcje szyfrowania – zarówno pod kątem bezpieczeństwa, jak i użyteczności.
Nowe mechanizmy automatycznego szyfrowania, integracja z Windows Hello i analiza kontekstowa Copilota znacząco zwiększają ochronę danych przed kradzieżą, ransomware i dostępem nieautoryzowanym.

Dla administratorów systemowych i świadomych użytkowników – to kolejny krok w stronę pełnej kontroli nad prywatnością i bezpieczeństwem cyfrowym w erze AI.

Polecane wpisy

Jak zabezpieczyć dane na Androidzie w przypadku zgubienia telefonu?

🔐 Jak zabezpieczyć dane na Androidzie w przypadku zgubienia telefonu? Zgubienie smartfona to stresująca sytuacja – nie tylko ze względu Czytaj dalej

Nowe centrum zabezpieczeń w Windows 12 – analiza funkcji i ustawień

Poniżej analiza możliwych nowości i oczekiwanych funkcji Centrum zabezpieczeń (Windows Security / Security Center) w Windows 12 — na podstawie Czytaj dalej