Łuszczyca jest przewlekłą chorobą skóry o podłożu immunologicznym, a jej objawy mają tendencję do nawrotów. Istnieje wiele rodzajów łuszczycy, w tym łuszczyca krostkowa, stawowa, kropelkowata, odwrócona. Najbardziej typowym objawem łuszczycy jest pojawienie się czerwonych plam na skórze, grudek i wykwitów, które sprawiają, że skóra się łuszczy. W leczeniu łuszczycy stosuje się maści, leki doustne i naświetlanie lampami.
Co to jest łuszczyca i jakie są rodzaje łuszczycy?
Łuszczyca to jedno z częściej diagnozowanych schorzeń dermatologicznych. Cechą charakterystyczną zmian skórnych towarzyszących chorobie jest pojawienie się wykwitów, które mają tendencję do łuszczenia się.
Zmiany pojawiające się na skórze mają odcień czerwonobrunatny, czasami różowy. Przybierają postać płaskich grudek, o wyraźnie zarysowanych brzegach. Grudki te pokrywa łuska w kolorze szarosrebrnym.
Dermatolodzy wyróżniają kilka różnych typów łuszczycy, każdemu z nich przypisują nieco inne objawy. Najczęściej mówi się o łuszczycy zwykłej, kropelkowej, krostkowej oraz erytrodermicznej.
Łuszczyca jest przewlekłą chorobą, która rozwija się w momencie, gdy układ odpornościowy nieprawidłowo stymuluje komórki skóry do zbyt szybkiego wzrostu. Nowe komórki tworzą się w ciągu kilku dni zamiast tygodni, jak ma to miejsce w normalnych warunkach. Organizm nie jest w stanie pozbyć się nadmiaru komórek, które akumulują się na powierzchni skóry, wywołując objawy łuszczycy.
Wiele osób zastanawia się, czy łuszczyca jest zaraźliwa. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną. Dotykanie skóry osoby chorej nie wiąże się z ryzykiem zachorowania na łuszczycę.
Łuszczyca ma tendencję do nawrotów – objawy naprzemiennie mogą zaostrzać się i ustępować. Choroba ta stanowi poważny problem estetyczny dla wielu pacjentów.
Łuszczyca – przyczyny – co wywołuje zmiany łuszczycowe?
Osoby chore na łuszczycę zazwyczaj mają w rodzinie kogoś, kto cierpi już na to schorzenie. Nie oznacza to jednak, że każdy w takiej sytuacji zachoruje.
Objawy łuszczycy mogą pojawić się w każdym wieku, jednak w większości przypadków ta choroba skóry dotyka osoby między 15. a 30. rokiem życia. Ponadto często dochodzi do pojawienia się objawów łuszczycy pomiędzy 50. a 60. rokiem życia.
Łuszczyca u niemowląt i łuszczyca u dzieci starszych zdarza się stosunkowo rzadko, jednak ryzyko wystąpienia łuszczycy odwróconej i kropelkowatej jest wyższe niż u dorosłych.
Naukowcy wciąż starają się dowiedzieć, co wywołuje łuszczycę bezpośrednio. Łuszczyca z całą pewnością nie jest chorobą zakaźną. Czynnik dominujący stanowi tu układ odpornościowy i obciążenie genetyczne.
Wydaje się, że za wywołanie łuszczycy odpowiada nie jeden, ale kilka genów jednocześnie. Naukowcy ustalili również, że nie każda osoba, u której stwierdza się obecność genów odpowiedzialnych za łuszczycę, na nią zachoruje.
Wielu pacjentów twierdzi, że w ich przypadku łuszczyca rozpoczęła się w momencie kontaktu z jednym z następujących czynników aktywujących:
- silny stres,
- przyjmowanie wybranych leków (np. preparaty zawierające lit),
- zimna i sucha pogoda,
- zapalenie gardła (zwłaszcza paciorkowcowe),
- naruszenie ciągłości powłok skórnych, np. poprzez zacięcie, zadrapanie.
Za powstawanie zmian łuszczycowych odpowiedzialne mogą być także rozległe poparzenia słoneczne.
Łuszczyca – objawy – jak wygląda łuszczyca?
Łuszczyca występuje pod kilkoma postaciami. Niekiedy różne formy łuszczycy mogą współistnieć jednocześnie. Czasem zdarza się, że najpierw pojawia się jedna postać choroby, a następnie inna. Objawy widoczne i odczuwalne zależą od rodzaju łuszczycy. Łuszczyca może się charakteryzować występowaniem zarówno kilku, jak również całej gamy objawów.
Charakterystycznym objawem łuszczycy zwykłej jest pojawienie się czerwonych plam na skórze. Inne objawy, które pozwalają rozpoznać łuszczycę, zależne są od lokalizacji zmian.
- Plamy na skórze są wypukłe i przypominają płatki.
- Zmieniona chorobowo skóra może być pokryta srebrnobiałą, łuszczącą się powłoką.
- Plamy na skórze mogą występować w każdym miejscu na ciele, jednak w większości przypadków obserwuje się plamy na kolanach, łokciach, dolnej części pleców i skórze głowy.
- Może wystąpić silne swędzenie skóry, a drapanie powoduje dalsze grubienie i rogowacenie.
- Plamy różnią się od siebie rozmiarem i mogą występować samodzielnie lub łączyć się w grupy, pokrywając większy obszar ciała.
W łuszczycy zwykłej często pojawiają się zmiany w obrębie płytki paznokciowej (tzw. łuszczyca paznokci) – bruzdy i fałdy na paznokciach, łamliwe oraz odpadające paznokcie.
Łuszczyca krostkowa i łuszczyca kropelkowa – jak rozpoznać?
Objawem łuszczycy krostkowej jest czerwona i opuchnięta skóra pokryta grudkami wypełnionymi wydzieliną ropną. Grudki występują zazwyczaj tylko na dłoniach, a także podeszwach stóp oraz mogą wywoływać dolegliwości bólowe. Wypełnione ropą z czasem ulegają wyschnięciu, pozostawiając brązowe kropki i/lub wywołując łuszczenie się skóry.
W przebiegu łuszczycy krostkowej zdarza się, że wypełnione ropą zmiany skórne pokrywają całe ciało, a dodatkowo pojawiają się takie symptomy jak jasnoczerwona skóra, uczucie zmęczenia, gorączka, dreszcze, intensywne swędzenie skóry, przyspieszony puls, utrata apetytu, osłabienie mięśni.
Inną odmianą łuszczycy jest łuszczyca kropelkowa. Cechami charakterystycznymi łuszczycy kropelkowej są głównie plamy pojawiające się na skórze.
- Niewielkie czerwone plamy na skórze występują zazwyczaj na tułowiu, ramionach i nogach, ale także skórze głowy, twarzy i uszach.
- Plamy mogą występować na całej powierzchni skóry (tzw. łuszczyca skóry głowy).
- Plamy często pojawiają się po chorobie, zazwyczaj po paciorkowcowym zapaleniu gardła.
- Plamy mogą zniknąć w ciągu kilku tygodni lub miesięcy bez konieczności podejmowania leczenia.
- Plamy mogą pojawić się w miejscach, gdzie wcześniej występowały objawy łuszczycy zwykłej.
Łuszczyca odwrócona, łuszczyca erytrodermiczna i łuszczycowe zapalenie stawów
Wśród rodzajów łuszczycy należy wymienić także łuszczycę odwróconą. U chorych pojawiają się gładkie, czerwone plamy na skórze przypominające owrzodzenia. Zmiany skórne występują tylko w tych miejscach, gdzie skóra ma kontakt ze skórą, czyli pod pachami, w okolicach krocza, narządów płciowych i pośladków.
U kobiet z łuszczycą odwróconą pojawić się mogą zaczerwienione obszary skóry pod piersiami. W miejscach występowania zmian charakterystycznych dla łuszczycy odwróconej skóra jest bolesna.
Najcięższą postacią łuszczycy jest łuszczyca erytrodermiczna. Osoba, u której występują objawy łuszczycy erytrodermicznej, powinna być natychmiast hospitalizowana, ponieważ jej życie może być zagrożone.
Symptomy towarzyszące chorobie dotyczą nie tylko zmian skórnych, ale wyrażają się ogólną reakcją ze strony całego organizmu. Na skórze pojawiają się zmiany przypominające poparzenia. Większa, a czasami nawet cała powierzchnia skóry staje się jaskrawo czerwona. Organizm nie jest w stanie utrzymać normalnej temperatury, a dotknięta chorobą osoba odczuwa ataki zimna i gorąca.
Dodatkowo w łuszczycy erytrodermicznej występuje znaczne przyspieszenie bicia serca. U pacjenta pojawia się także intensywny świąd skóry, a przy dotyku zmienionych chorobowo miejsc odczuwalny jest dotkliwy ból.
Pojawienie się objawów w postaci bolesności i usztywnienia stawów (w szczególności po przebudzeniu) może wskazywać na łuszczycowe zapalenia stawów.
Podjęcie leczenia łuszczycy stawów jest niezbędne, ponieważ choroba ta może doprowadzić nawet do całkowitego zaniku funkcji stawów. Rozpoczęcie terapii pozwala przeciwdziałać deformacji stawów i ewentualnej niepełnosprawności. Jeśli paznokcie stają się ruchome lub dochodzi do powstania rowków, fałd lub żółto-pomarańczowych odbarwień, zaleca się wizytę u dermatologa. Mogą to być także objawy łuszczycowego zapalenia stawów.
Czy to łuszczyca? Jakie badania na łuszczycę?
Aby zdiagnozować łuszczycę, konieczne jest zbadanie skóry na ciele i głowie oraz paznokci pacjenta na obecność objawów łuszczycy oraz przeprowadzenie wywiadu w celu pozyskania danych o ewentualnych przypadkach łuszczycy wśród członków rodziny.
W diagnostyce pomocna jest także wiedza dotycząca ostatnich zdarzeń w życiu pacjenta, będących źródłem silnego stresu, przebytych chorób oraz stosowanych leków. Cechy charakterystyczne zmian chorobowych, jakie pojawiają się na skórze, pozwalają doświadczonemu lekarzowi na szybkie postawienie diagnozy.
Czasem niezbędne jest także pobranie wycinka skóry i przesłanie do laboratorium w celu potwierdzenia wstępnie postawionej diagnozy. Badanie fragmentów skóry pod mikroskopem pozwala jednoznacznie potwierdzić łuszczycę.
Jak leczyć łuszczycę?
Leczenie łuszczycy pozwala zredukować występowanie objawów choroby, a tym samym zdecydowanie poprawia komfort życia pacjenta. U niektórych osób dochodzi nawet do zniknięcia plam i miejsc występowania zmienionej chorobowo skóry.
Choroba ma tendencję do nawrotów. Po wyleczeniu zmiany mogą ponownie pojawić się na skórze.
Choroba dla wielu osób stanowi poważny problem estetyczny, często jest powodem frustracji, depresji, unikania sytuacji, w których mogą być zmuszone na ekspozycję ciała i chorobowo zmienionych miejsc. Dla powodzenia terapii niezbędna jest współpraca z dermatologiem.
Łuszczyca to przewlekła choroba układu odpornościowego, której nie można całkowicie wyleczyć. Oznacza to, że osoby z łuszczycą muszą się z nią zmagać przez całe życie. Dzięki stosowaniu się do wskazówek dermatologa możliwe jest opracowanie takiego planu leczenia, który będzie przynosił maksymalne korzyści i złagodzenie dolegliwości.
W leczeniu łuszczycy stosuje się:
- farmakoterapię – stosowanie leków, np. w postaci maści na łuszczycę (ma ona na celu przyspieszyć łuszczenie się skóry),
- fototerapię – naświetlanie przy użyciu światła UVA i UVP lub światła niebieskiego (lampy LED),
- fotochemioterapię – stosowanie naświetlania połączonego z zażywaniem środków nasilających wrażliwość skóry na promieniowanie.
Przerwanie przyjmowania leku na łuszczycę może wywołać bardzo poważne konsekwencje. Istnieje ryzyko, że jeden rodzaj łuszczycy zamieni się w inną, poważniejszą postać choroby.
Aby zintensyfikować efekty leczenia łuszczycy, zdecydowanie wskazana jest aktywność fizyczna, unikanie palenia papierosów i spożywania nawet niewielkich ilości alkoholu.
Ważna jest także zdrowa dieta przy łuszczycy, zapobiegająca nadmiernemu wzrostowi masy ciała. Używki i nadwaga mogą sprawić, że objawy choroby będą cięższe do zniesienia, a także mogą obniżyć skuteczność podjętego leczenia.
Warto również pamiętać, że osoby cierpiące na łuszczycę są w większym stopniu narażone na choroby serca, cukrzycę i inne schorzenia.