Jak Agatha Christie podbiła świat literatury kryminalnej?

Nie każdy wie, że Agatha Christie zanim stała się Królową Kryminału, była pielęgniarką i farmaceutką. To właśnie tam zdobyła wiedzę o truciznach, które później stały się jednym z często wykorzystywanych motywów w powieściach brytyjskiej pisarki. Wiele zbrodni w dziełach autorki dokonywano za pomocą subtelnych, trudnych do wykrycia metod, co czyniło fabułę jeszcze bardziej fascynującą. Literacki debiut Agathy Christie, „Tajemnicza historia w Styles”, ukazał się w 1920 roku i od razu przyciągnął uwagę czytelników. Tak narodziła się postać Herkulesa Poirota – ekscentrycznego detektywa z Belgii, który stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych bohaterów literackich wszech czasów. Co ciekawe, sama Christie niezbyt go lubiła, lecz publiczność nie pozwoliła jej się z nim rozstać. Po literackiej śmierci bohatera w książce „Kurtyna” New York Times opublikował nekrolog Poirota – pierwszy i jedyny raz w historii, gdy fikcyjna postać dostąpiła takiego zaszczytu.

Książki Agathy Christie – dlaczego warto je czytać?

Kryminały Christie to coś więcej niż zagadki detektywistyczne – to genialne studium ludzkiej psychiki, gry pozorów i iluzji. Co wyróżnia twórczość brytyjskiej pisarki?

• Intryga i suspens – Christie potrafiła w mistrzowski sposób wodzić czytelnika za nos, podsuwać fałszywe tropy i ukrywać tożsamość prawdziwego sprawcy do samego końca.
• Charyzmatyczni bohaterowie – od genialnego, lecz pedantycznego Poirota, przez uroczą i przenikliwą pannę Marple, aż po nietuzinkowe małżeństwo detektywów – Tommy’ego i Tuppence Beresford.
• Styl i język – pisarka operowała prostym, ale niezwykle obrazowym językiem, który sprawia, że jej książki czyta się błyskawicznie.
• Kultura epoki – powieści Christie są nie tylko kryminałami, ale także swoistym obrazem Anglii XX wieku, jej społecznych podziałów, norm i zachowań.

Nie bez powodu książki Agathy Christie wciąż są chętnie ekranizowane. Najnowsza adaptacja, „Śmierć na Nilu” (2022), przyciągnęła na ekrany widzów z całego świata, a detektyw Poirot w interpretacji Kennetha Branagha zyskał zupełnie nową odsłonę.

Od czego zacząć przygodę z kryminałami Agathy Christie?

Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z twórczością Christie, oto kilka tytułów, od których warto zacząć:

• „Morderstwo w Orient Expressie” – klasyka kryminału, gdzie każdy pasażer tytułowego pociągu może być mordercą.
• „Śmierć na Nilu” – fascynująca historia zbrodni popełnionej podczas luksusowego rejsu.
• „Noc w bibliotece” – jedna z najlepszych powieści z panną Marple w roli głównej.
• „Tajemniczy przeciwnik” – idealny wybór dla tych, którzy lubią kryminały z elementami szpiegowskimi.

Christie w teatrze i na ekranie – fenomen „Pułapki na myszy”

Czy wiesz, że jedna z najbardziej znanych sztuk teatralnych w historii – „Pułapka na myszy” – to dzieło Agathy Christie? Premiera odbyła się w 1952 roku i od tamtej pory spektakl grany jest nieprzerwanie na londyńskim West Endzie. Sama autorka nie spodziewała się takiego sukcesu i była przekonana, że sztuka zniknie z afisza po kilku miesiącach. Na dużym ekranie powieści brytyjskiej pisarki również mają się świetnie. Oprócz wspomnianego „Morderstwa w Orient Expressie” i „Śmierci na Nilu” warto zwrócić uwagę na starsze ekranizacje, jak chociażby kultowe już „Dziesięciu Murzynków” (znane także pod tytułem „I nie było już nikogo”).

Sekrety warsztatu Królowej Kryminału

Co sprawia, że kryminały Agathy Christie wciągają od pierwszej do ostatniej strony? Sekretem geniuszu brytyjskiej pisarki były niezwykle skrupulatne notatki. Pisarka zostawiła po sobie 73 zeszyty pełne odręcznych zapisków – pomysłów na intrygi, rysunków postaci i prowadzonych eksperymentów fabularnych. Badacz jej twórczości, John Curran, przeanalizował owe materiały i odkrył, jak Christie komponowała swoje opowieści – często przenosiła niewykorzystane pomysły do innych książek, a niektóre scenariusze zmieniała w ostatniej chwili. Równie fascynująca jest książka „Morderstwo nie jest takie proste” Carli Valentine, która ukazuje, jak Agatha Christie wykorzystywała swoją wiedzę o toksykologii i kryminalistyce w powieściach. Okazuje się, że jej zainteresowanie prawdziwymi metodami śledczymi było znacznie większe, niż można by przypuszczać!

Ponadczasowy fenomen Christie

Czy można stworzyć kryminały, które nie starzeją się mimo upływu dekad? Agatha Christie udowodniła, że tak! Powieści brytyjskiej autorki to nie tylko doskonale skonstruowane zagadki, ale również intelektualna rozrywka, która angażuje i zaskakuje na wielu poziomach. Tajemnicza jak jej bohaterowie, Agatha Christie sama stała się legendą – zaginięcie pisarki w 1926 roku wciąż budzi emocje, a jej twórczość nieustannie inspiruje filmowców i pisarzy. Miliony czytelników na całym świecie nadal próbują rozwiązywać kryminalne łamigłówki, podążając tropem Poirota, panny Marple czy nieustraszonego duetu Beresfordów.

Jedno jest pewne: moda na twórczość Królowej Kryminału nigdy nie minie. Czy można bowiem oprzeć się historii, w której każdy szczegół ma znaczenie, a prawda czai się tam, gdzie najmniej się jej spodziewamy? Jak pisała sama Christie w powieści „Tajemnicza historia w Styles”: „Każdy morderca jest zapewne czyimś starym przyjacielem”.