Gry z gatunku „soulslike”, zapoczątkowane przez serię Dark Souls od FromSoftware, zyskały ogromną popularność mimo – a może właśnie dzięki – swojej niespotykanej trudności. Te wymagające tytuły, gdzie śmierć jest częstym doświadczeniem, a każdy postęp wymaga cierpliwości i umiejętności, oferują unikalne doświadczenie psychologiczne, które przyciąga miliony graczy na całym świecie.
Reprezentatywne gry typu „soulslike” i podobne wymagające tytuły
- Bloodborne – mroczne dzieło FromSoftware osadzone w gotyckim świecie inspirowanym powieściami grozy, gdzie gracze muszą zmierzyć się z przerażającymi bestiami i kosmicznymi okropnościami.
- Hollow Knight – metroidvania z ręcznie rysowaną grafiką, oferująca ogromny, połączony świat do eksploracji i trudne walki z bossami.
- Cuphead – inspirowana kreskówkami z lat 30. strzelanka platformowa, słynąca z ekstremalnie trudnych walk z bossami wymagających perfekcyjnego timingu.
- Dead Cells – roguelike z elementami metroidvanii, gdzie każda śmierć oznacza rozpoczęcie od początku z nowym, proceduralnie generowanym poziomem.
- Elden Ring – najnowsze dzieło FromSoftware, przenoszące formułę Dark Souls do otwartego świata, zachowując przy tym charakterystyczną trudność i mroczny klimat.
Nauka przez porażkę
Gry soulslike wykorzystują porażkę jako podstawowy mechanizm nauczania. W przeciwieństwie do tradycyjnego podejścia, gdzie porażka jest postrzegana negatywnie, w tych grach staje się ona integralną częścią procesu uczenia się. Badania psychologiczne pokazują, że taki model może rozwijać odporność psychiczną i zdolność do adaptacji w obliczu niepowodzeń. Gracze uczą się analizować swoje błędy, dostosowywać strategie i rozwijać umiejętności poprzez powtarzanie trudnych sekcji.
Stan przepływu (flow state)

Gry soulslike są mistrzowsko zaprojektowane, aby wprowadzić graczy w tzw. „stan przepływu” – pojęcie wprowadzone przez psychologa Mihály Csíkszentmihályiego. Jest to stan głębokiego skupienia i zaangażowania, w którym wyzwanie jest idealnie zbalansowane z umiejętnościami gracza. Zbyt łatwe zadania prowadzą do nudy, a zbyt trudne do frustracji. Gry soulslike balansują na tej cienkiej granicy, oferując wyzwania, które są niezwykle trudne, ale zawsze możliwe do pokonania.
Społeczność i wspólne doświadczenie
Aspekt społeczny gier soulslike nie może być niedoceniany. Wspólne doświadczenie pokonywania tych samych trudności tworzy silne więzi w społeczności graczy. Dzielenie się strategiami, odkrywanie ukrytych mechanik gry i wspólne świętowanie pokonania trudnych przeciwników tworzy poczucie przynależności i wspólnego celu. Psycholodzy wskazują, że takie doświadczenia mogą zaspokajać fundamentalne ludzkie potrzeby społeczne.
Potencjał uzależniający i wpływ na codzienne życie
Pomimo wszystkich pozytywnych aspektów psychologicznych, gry soulslike mogą również mieć ciemniejszą stronę – znaczący potencjał uzależniający. Ze względu na swoją ekstremalną trudność, te tytuły często wymagają setek, a nawet tysięcy godzin, aby osiągnąć mistrzostwo:
- Czas i zaangażowanie – osiągnięcie biegłości w grach typu soulslike wymaga ogromnego nakładu czasu. Dla przykładu, przejście Elden Ring ze wszystkimi dodatkowymi aktywnościami może zająć ponad 150 godzin, a wielu graczy spędza w tym świecie znacznie więcej czasu, doskonaląc różne buildy postaci.
- Mechanizmy retencji – te gry są zaprojektowane z mechanizmami, które zachęcają do wielokrotnego przeżywania tego samego doświadczenia. System New Game+ w Dark Souls pozwala graczom rozpocząć grę od nowa z zachowaniem ekwipunku, ale ze zwiększonym poziomem trudności, co może prowadzić do niekończącego się cyklu rozgrywki.
- Zaniedbywanie obowiązków – intensywne zaangażowanie w pokonywanie trudnych wyzwań może prowadzić do zaniedbywania codziennych obowiązków, pracy, nauki czy relacji społecznych. Frustracja związana z niemożnością pokonania trudnego przeciwnika może prowadzić do sesji gry trwających do późnych godzin nocnych, co negatywnie wpływa na rytm dobowy.
- Efekt „jeszcze jednej próby” – charakterystyczna dla tych gier chęć pokonania trudnego przeciwnika może prowadzić do nieustannego powtarzania danej sekcji gry, co w psychologii znane jest jako „efekt bliskiego niepowodzenia” – zjawisko, które silnie motywuje do kontynuowania aktywności.
- Zastępowanie realnych osiągnięć – dla niektórych graczy sukcesy w tych wymagających grach mogą zacząć zastępować dążenie do osiągnięć w realnym życiu, oferując bardziej bezpośrednią i przewidywalną ścieżkę do poczucia satysfakcji.
Badania psychologiczne wskazują, że szczególnie osoby zmagające się z problemami w codziennym życiu, takimi jak depresja, lęki czy trudności w relacjach społecznych, mogą być bardziej podatne na rozwijanie problematycznych wzorców grania. W takich przypadkach, to co zaczyna się jako zdrowa forma eskapizmu i wyzwania, może przekształcić się w mechanizm ucieczki od rzeczywistości, który utrudnia radzenie sobie z prawdziwymi problemami.
W razie wątliwości czy masz do czynienia z depresją lub uzależnień zawsze możesz poszukać pomocy fachowca i wpisać w google na przykład frazy: psycholog Bytom lub psychoterapia bytom
Poczucie kontroli i sprawczości
W świecie, gdzie wiele aspektów życia może wydawać się poza naszą kontrolą, gry soulslike oferują środowisko, w którym sukces zależy wyłącznie od umiejętności i wytrwałości gracza. Ta bezpośrednia zależność między wysiłkiem a rezultatem daje silne poczucie sprawczości i kontroli, co może być psychologicznie satysfakcjonujące, szczególnie dla osób poszukujących takich doświadczeń w swoim życiu.