🔐 Luki w protokole SMB: Czy Windows 11 jest odporny na EternalBlue i jego następców?

📌 Wprowadzenie

Protokół SMB (Server Message Block) jest fundamentem dla współdzielenia plików i drukarek w systemach Windows. Od dekad ułatwia komunikację między komputerami, jednak od samego początku był także celem licznych ataków. Jednym z najbardziej znanych exploitów wykorzystujących luki w SMB był EternalBlue, narzędzie stworzone przez NSA i ujawnione przez grupę Shadow Brokers w 2017 roku.

Mimo że Windows 11 to najnowsza i najbezpieczniejsza wersja systemu operacyjnego Microsoftu, pytanie brzmi:

Czy rzeczywiście jest odporny na EternalBlue i jego ewolucję?
W niniejszym artykule zagłębimy się w techniczne i praktyczne aspekty bezpieczeństwa protokołu SMB w kontekście Windows 11, analizując:

• ewolucję exploitów,
• aktualne zagrożenia,
• mechanizmy ochronne,
• oraz jak wpisuje się to w szerszy kontekst zagrożeń w internecie.

📚 Czym jest SMB?

SMB (Server Message Block) to protokół sieciowy używany do:

• współdzielenia plików i drukarek,
• komunikacji między komputerami w sieci LAN/WAN,
• autoryzacji i sesji logowania.

Windows używa obecnie wersji SMB 3.1.1, wprowadzonej z Windows 10, która przynosi m.in. szyfrowanie i podpisywanie ruchu. Jednak wcześniejsze wersje (SMBv1 i SMBv2) wciąż bywają aktywne w niektórych środowiskach – co stwarza pole do ataku.

💥 EternalBlue: geneza, działanie, destrukcja

EternalBlue (CVE-2017-0144) wykorzystuje lukę w SMBv1, pozwalając na wykonanie zdalnego kodu (RCE) bez autoryzacji.

🔎 Jak działał atak?

[Złośliwy pakiet SMBv1] ---> [Pamięć jądra Windows] ---> [Naruszenie struktury heap] ---> [RCE na poziomie SYSTEM]

🎯 Efekty:

• WannaCry: ransomware szyfrujące dyski,
• NotPetya: destrukcyjny malware o zasięgu globalnym,
• BadRabbit: kampanie phishingowe i lateral movement.

🧬 Ewolucja EternalBlue: Następcy i warianty

Po sukcesie EternalBlue powstało wiele narzędzi i exploitów wykorzystujących podobne techniki:

🧱 Windows 11 i jego odporność na SMB-exploity

✅ Wyłączenie SMBv1

Windows 11 domyślnie:

• nie zawiera komponentu SMBv1,
• uniemożliwia jego ręczną instalację przez Panel Sterowania,
• wyświetla alerty o niebezpieczeństwie SMBv1 przy próbach komunikacji.

✅ SMB Compression Hardened

Nowa funkcja chroniąca przed atakiem SMBGhost (CVE-2020-0796) poprzez:

• detekcję anomalii w strukturze kompresji,
• losowanie tokenów sesji,
• restrykcje inicjacji połączenia.

✅ Szyfrowanie ruchu SMB (AES-128-GCM)

Od wersji 3.1.1 możliwe jest szyfrowanie całego kanału komunikacyjnego, zabezpieczając przed:

• przechwyceniem,
• modyfikacją pakietów,
• replay attacks.

✅ Defender Exploit Guard + Smart App Control

Wbudowane mechanizmy prewencyjne wykrywają i blokują:

• złośliwe DLL’e,
• pakiety exploitacyjne,
• próbę deserializacji kodu na porcie 445.

🔬 Eksploity SMB w praktyce: Czy Windows 11 jest naprawdę odporny?

🧪 Test: SMBGhost na Windows 11

Próba użycia zmodyfikowanego PoC SMBGhost (CVE-2020-0796) na Windows 11 kończy się błędem inicjalizacji sesji. System:

• loguje zdarzenie w Event Viewer,
• odrzuca połączenie,
• automatycznie blokuje adres IP przy użyciu Windows Firewall.

🧪 PetitPotam & LSASS Relay

W starszych buildach Windows 11 możliwy był relay atak przez LSARPC, jednak od aktualizacji KB5005408 Microsoft zabezpieczył LSA przed tego typu nadużyciami.

🔐 Najlepsze praktyki zabezpieczające przed SMB exploitami

👨‍💻 Dla administratorów:

• Wyłącz SMBv1:

  Disable-WindowsOptionalFeature -Online -FeatureName SMB1Protocol
  

• Włącz podpisywanie i szyfrowanie SMB:

  Set-SmbServerConfiguration -EncryptData $true
  

• Monitoruj port 445 i 139 za pomocą SIEM lub IDS (np. Zeek, Suricata).
• Wdróż zasadę „least privilege” i segmentację sieci.

👩‍💻 Dla użytkowników:

• Nie klikaj podejrzanych linków i załączników.
• Nie pracuj jako lokalny administrator.
• Używaj firewalli sprzętowych i systemowych.
• Edukuj się w zakresie zagrożeń w internecie.

📊 Porównanie zabezpieczeń SMB: Windows 7 vs Windows 11

+----------------+--------------+--------------+
| Funkcja SMB    | Windows 7    | Windows 11   |
+----------------+--------------+--------------+
| SMBv1          | Włączony     | Wyłączony    |
| SMB Signing    | Opcjonalny   | Wymuszony    |
| Szyfrowanie    | Brak         | AES-128-GCM  |
| Exploit Guard  | Nie          | Tak          |
| PatchGuard     | Brak         | Aktywny      |
+----------------+--------------+--------------+

🧠 Wnioski

Chociaż Windows 11 znacząco poprawił bezpieczeństwo związane z protokołem SMB, zagrożenie nigdy nie jest zerowe. Administratorzy muszą:

• utrzymywać aktualny stan systemu,
• wyłączać zbędne komponenty,
• oraz wdrażać zaawansowane polityki kontroli dostępu.

💣 Ataki pokroju EternalBlue już dziś stanowią punkt odniesienia dla nowoczesnych kampanii malware, dlatego stała czujność i znajomość ewolucji exploitów jest kluczowa dla bezpieczeństwa systemów.

Polecane wpisy

Jak przeprowadzić analizę powłamaniową w systemie Windows 11

🔍 Jak przeprowadzić analizę powłamaniową w systemie Windows 11 Analiza powłamaniowa (ang. Incident Response / Post-Breach Analysis) w systemie Windows Czytaj dalej

Cyberbezpieczeństwo w Windows 11 i Windows 12 — nowa era ochrony danych i systemu

Cyberbezpieczeństwo w Windows 11 i Windows 12 — nowa era ochrony danych i systemu Systemy operacyjne Microsoft od lat stanowią Czytaj dalej