Jak chronić się przed atakami na sieci GSM, takimi jak podsłuchiwanie i fałszowanie tożsamości?
Sieci GSM (Global System for Mobile Communications) są podstawą komunikacji mobilnej na całym świecie. Niestety, mimo zaawansowanej technologii, są one podatne na różne rodzaje ataków, takie jak podsłuchiwanie połączeń, przechwytywanie wiadomości SMS czy fałszowanie tożsamości użytkownika. Cyberprzestępcy wykorzystują luki w infrastrukturze GSM, aby uzyskać dostęp do poufnych informacji, co może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym kradzieży danych, oszustw finansowych i naruszenia prywatności.
W tym artykule omówimy najczęstsze zagrożenia związane z sieciami GSM oraz skuteczne sposoby ochrony przed atakami.
1. Najczęstsze zagrożenia w sieciach GSM
a) Podsłuchiwanie połączeń i przechwytywanie SMS-ów
Jednym z największych zagrożeń w sieciach GSM jest nieautoryzowany dostęp do treści rozmów telefonicznych oraz wiadomości SMS. Cyberprzestępcy mogą wykorzystać słabe szyfrowanie w starszych standardach GSM, aby przechwycić komunikację użytkownika.
Jak działa atak?
- Hakerzy wykorzystują fałszywe stacje bazowe (IMSI Catcher, StingRay), które udają legalne anteny operatora komórkowego.
- Telefon użytkownika automatycznie łączy się z najsilniejszym sygnałem, co oznacza, że może zostać przejęty przez fałszywą stację.
- Przechwycona komunikacja może zostać podsłuchana lub zmanipulowana.

b) Ataki typu IMSI Catcher (fałszywe stacje bazowe)
IMSI Catcher to urządzenie używane do przechwytywania numerów IMSI (International Mobile Subscriber Identity), czyli unikalnych identyfikatorów kart SIM. Może ono również wymuszać na telefonie przejście na starszy, mniej bezpieczny standard komunikacji (np. z 4G do 2G), co ułatwia atak.
Jak działa atak?
- IMSI Catcher udaje legalną stację bazową, a telefon użytkownika nieświadomie się z nią łączy.
- Po przejęciu połączenia atakujący może:
- podsłuchiwać rozmowy,
- przechwytywać SMS-y,
- śledzić lokalizację użytkownika.
c) Ataki SS7 (Signaling System 7)
SS7 to zestaw protokołów używanych do zarządzania połączeniami w sieciach komórkowych. Niestety, jego luki mogą być wykorzystane przez cyberprzestępców do przechwytywania wiadomości SMS (np. kodów 2FA) lub przekierowywania połączeń.
Jak działa atak?
- Haker uzyskuje dostęp do systemu SS7 (np. przez operatora telekomunikacyjnego o słabych zabezpieczeniach).
- Następnie może:
- przechwycić SMS-y z kodami weryfikacyjnymi (np. do logowania w banku),
- przekierować rozmowy na inne numery,
- uzyskać dostęp do poufnych danych.
d) SIM Swap – Przejęcie numeru telefonu
Atak SIM Swap polega na przejęciu kontroli nad numerem telefonu użytkownika poprzez oszustwo skierowane przeciwko operatorowi sieci komórkowej.
Jak działa atak?
- Haker podszywa się pod ofiarę i zgłasza zgubienie karty SIM do operatora.
- Operator wydaje nową kartę, która trafia do przestępcy.
- Haker uzyskuje dostęp do kont bankowych, mediów społecznościowych i innych usług zabezpieczonych numerem telefonu ofiary.
2. Jak chronić się przed atakami na sieci GSM?
a) Używaj nowoczesnych technologii szyfrowania
- W miarę możliwości korzystaj z 4G (LTE) lub 5G, ponieważ oferują one lepsze szyfrowanie w porównaniu do starszych technologii (2G, 3G).
- Unikaj wykonywania ważnych rozmów w miejscach, gdzie telefon przełącza się na starsze sieci (np. 2G), ponieważ są one bardziej podatne na ataki.
b) Korzystaj z aplikacji oferujących szyfrowanie end-to-end
Aby zabezpieczyć swoje rozmowy i wiadomości, używaj komunikatorów, które oferują szyfrowanie end-to-end, takich jak:
- Signal
- Telegram (w trybie sekretnej konwersacji)
Komunikacja za pomocą tych aplikacji jest znacznie trudniejsza do przechwycenia niż standardowe SMS-y i połączenia telefoniczne.
c) Wyłącz 2G na swoim telefonie
Niektóre nowoczesne telefony pozwalają na wyłączenie obsługi sieci 2G, co minimalizuje ryzyko ataków IMSI Catcher. Można to zrobić w ustawieniach sieci komórkowej.
d) Chroń swoje dane przed atakami SIM Swap
- Zabezpiecz swoje konto u operatora – Ustaw PIN do zarządzania kontem klienta w sieci komórkowej.
- Unikaj podawania swojego numeru telefonu do logowania – Zamiast tego używaj aplikacji uwierzytelniających, takich jak Google Authenticator czy Authy.
- Monitoruj swoje konto operatora – Sprawdzaj, czy nie zostały wykonane nieautoryzowane zmiany.
e) Używaj VPN podczas korzystania z publicznych sieci Wi-Fi
Podczas korzystania z internetu w miejscach publicznych (np. kawiarniach, lotniskach) warto używać VPN (Virtual Private Network), który dodatkowo szyfruje ruch sieciowy i utrudnia jego przechwycenie.
f) Regularnie aktualizuj oprogramowanie telefonu
Aktualizacje systemowe zawierają poprawki bezpieczeństwa, które mogą minimalizować ryzyko ataków. Upewnij się, że Twój telefon ma zawsze najnowsze wersje oprogramowania.
g) Nie podawaj swojego numeru telefonu w miejscach publicznych
- Unikaj udostępniania swojego numeru na stronach internetowych i forach.
- Nie odpowiadaj na podejrzane wiadomości SMS i połączenia od nieznanych numerów.
3. Podsumowanie
Ataki na sieci GSM, takie jak podsłuchiwanie rozmów, fałszowanie tożsamości i przejęcie numeru telefonu, stanowią realne zagrożenie dla prywatności i bezpieczeństwa użytkowników. Hakerzy mogą wykorzystywać luki w starszych technologiach, jak 2G i SS7, aby przechwytywać wiadomości i rozmowy telefoniczne.
Aby skutecznie chronić się przed tymi zagrożeniami, warto stosować nowoczesne technologie, takie jak szyfrowane komunikatory, VPN, uwierzytelnianie dwuskładnikowe (2FA) bez SMS oraz wyłączenie obsługi 2G w telefonie. Regularne aktualizowanie oprogramowania i ostrożność przy podawaniu numeru telefonu również pomagają zminimalizować ryzyko ataku.