Szyfry symetryczne kontra asymetryczne: Porównanie algorytmów DES, AES i RSA
Wstęp
Szyfrowanie to kluczowy element cyberbezpieczeństwa, zapewniający ochronę danych przed nieautoryzowanym dostępem. Istnieją dwa główne typy szyfrów:
- Szyfry symetryczne, gdzie ten sam klucz służy do szyfrowania i deszyfrowania danych.
- Szyfry asymetryczne, wykorzystujące dwa różne klucze – publiczny do szyfrowania i prywatny do deszyfrowania.
W tym artykule porównamy najpopularniejsze algorytmy szyfrowania DES, AES i RSA, ich zastosowania, zalety oraz wady.
1. Szyfry symetryczne vs asymetryczne – podstawowe różnice
Cecha | Szyfry symetryczne | Szyfry asymetryczne |
---|---|---|
Liczba kluczy | Jeden (wspólny klucz) | Dwa (publiczny i prywatny) |
Prędkość działania | Szybsze | Wolniejsze |
Bezpieczeństwo | Wrażliwe na przechwycenie klucza | Bardziej bezpieczne, ale wolniejsze |
Zastosowanie | Szyfrowanie plików, baz danych | Certyfikaty SSL, podpisy cyfrowe |
Szyfry symetryczne są wydajniejsze i szybsze, ale wymagają bezpiecznego przechowywania kluczy. Z kolei szyfry asymetryczne są bezpieczniejsze, ale bardziej zasobożerne.

2. Algorytm DES (Data Encryption Standard)
🔹 Rodzaj szyfrowania: Symetryczne
🔹 Długość klucza: 56 bitów
🔹 Zastosowanie: Archiwalne – obecnie uznawany za przestarzały
Jak działa DES?
DES to starszy algorytm szyfrowania blokowego, który dzieli dane na 64-bitowe bloki i szyfruje je przy użyciu 56-bitowego klucza w 16 rundach przekształceń.
Zalety i wady DES
✔ Zalety:
✅ Prosty i szybki w implementacji
✅ W przeszłości powszechnie stosowany
❌ Wady:
🚫 Przestarzały – klucz 56-bitowy jest podatny na ataki brute force
🚫 Został zastąpiony przez bezpieczniejsze algorytmy (AES)
🔹 Obecne zastosowanie: DES nie jest już używany do ochrony poufnych danych – został zastąpiony przez 3DES i AES.
3. Algorytm AES (Advanced Encryption Standard)
🔹 Rodzaj szyfrowania: Symetryczne
🔹 Długość klucza: 128, 192 lub 256 bitów
🔹 Zastosowanie: Szyfrowanie Wi-Fi (WPA2, WPA3), VPN, systemy rządowe
Jak działa AES?
AES to szyfr blokowy, który dzieli dane na bloki 128-bitowe i stosuje 10, 12 lub 14 rund transformacji w zależności od długości klucza. Wykorzystuje operacje mieszania i permutacji, co zwiększa jego odporność na ataki kryptograficzne.
Zalety i wady AES
✔ Zalety:
✅ Bardzo wysoka odporność na ataki brute force
✅ Wysoka wydajność – szybki i efektywny
✅ Powszechnie stosowany i uznany za bezpieczny
❌ Wady:
🚫 Wymaga bezpiecznej dystrybucji klucza
🔹 Obecne zastosowanie: AES jest obecnie najczęściej stosowanym algorytmem szyfrowania symetrycznego i standardem w zabezpieczeniach cyfrowych.
4. Algorytm RSA (Rivest-Shamir-Adleman)
🔹 Rodzaj szyfrowania: Asymetryczne
🔹 Długość klucza: 1024, 2048, 4096 bitów
🔹 Zastosowanie: Certyfikaty SSL/TLS, podpisy cyfrowe, szyfrowanie e-maili
Jak działa RSA?
RSA opiera się na problemie faktoryzacji liczb pierwszych – złamanie szyfrowania wymaga rozłożenia bardzo dużych liczb na czynniki pierwsze, co jest obliczeniowo trudne. RSA wykorzystuje dwa klucze:
- Klucz publiczny – używany do szyfrowania
- Klucz prywatny – służy do deszyfrowania
Zalety i wady RSA
✔ Zalety:
✅ Bardzo wysoka odporność na ataki brute force
✅ Umożliwia bezpieczną transmisję danych (np. HTTPS)
❌ Wady:
🚫 Wolniejszy niż AES (asymetryczne szyfrowanie jest bardziej zasobożerne)
🚫 Długie klucze wymagają więcej pamięci
🔹 Obecne zastosowanie: RSA jest standardem dla protokołów SSL/TLS i zabezpieczeń internetowych, ale stopniowo zastępowany przez ECC (Elliptic Curve Cryptography).
5. Porównanie algorytmów DES, AES i RSA
Algorytm | Rodzaj szyfrowania | Długość klucza | Bezpieczeństwo | Prędkość działania | Zastosowanie |
---|---|---|---|---|---|
DES | Symetryczne | 56 bitów | Przestarzałe | Szybkie | Nie jest już używany |
AES | Symetryczne | 128-256 bitów | Bardzo wysokie | Szybkie | Szyfrowanie plików, Wi-Fi, VPN |
RSA | Asymetryczne | 1024-4096 bitów | Wysokie | Wolniejsze | SSL/TLS, podpisy cyfrowe |
6. Który algorytm wybrać?
🔹 Jeśli potrzebujesz szybkiego i bezpiecznego szyfrowania danych → AES
🔹 Jeśli chcesz zabezpieczyć komunikację online (np. e-maile, strony www) → RSA
🔹 Jeśli używasz starszych systemów (ale nie dla krytycznych danych) → DES nie jest zalecany
Podsumowanie
✔ AES jest obecnie najbezpieczniejszym i najszybszym algorytmem symetrycznym.
✔ RSA zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa w szyfrowaniu asymetrycznym, ale jest wolniejszy niż AES.
✔ DES jest przestarzały i nie powinien być stosowany w nowoczesnych systemach.
💡 Wybór algorytmu zależy od zastosowania – jeśli klucz ma być udostępniany (np. certyfikaty), wybierz RSA. Do szyfrowania danych lokalnych – AES.